Мабільная версія сайта
ПУБЛІКАЦЫІ

У гэтым раздзеле можна азнаёміцца з навуковымі тэкстамі, прысвечанымі савецкім рэпрэсіям. Вы таксама можаце даслаць свае навуковыя тэксты на email-адрэсу info@represii.net і яны будуць апублікаваныя на нашым сайце.

У шэрагу вялікіх бедстваў, якія напаткалі беларускі народ за гады існавання савецкай улады, найбольш цяжкімі з’яўляюцца палітычныя рэпрэсіі, згубіўшыя сотні жыццяў рабочых, сялян, інтэлігенцыі. Асабліва балюча яны адбіліся на беларускай інтэлігенцыі, шэрагі якой і так з’яўляліся даволі малалікімі.

З дапамогай лістоў, адрасаваных людзьмі ў органы ўлады, можна даследаваць розныя бакі палітычнага, сацыяльнага і культурнага жыцця грамадства...

Беларускі дакументацыйны цэнтр выпусціў даведнік з біяграфіямі расстраляных у Воршы ў часы Вялікага тэрору

У другой палове 1937 – пачатку 1938 г. па СССР пракацілася хваля раённых паказальных працэсаў, агульная колькасць якіх склала не менш за некалькі сотняў. Першы быў праведзены ў БССР, у Лепельскім раёне.

У артыкуле разглядаецца працэс пралетарызацыі вышэйшай школы БССР на прыкладзе палітычнай чысткі студэнтаў БДУ ў 1929/30 навучальным годзе. Раскрываецца механізм чысткі, яе мэты і наступствы.

У 1920-я гады ў Расійскай камуністычнай партыі (бальшавікоў) адбывалася барацьба за ўладу, звязаная з рознымі аспектамі існавання партыі і савецкай дзяржавы. Адгалоскі гэтай барацьбы назіраліся і ў БССР.

У лютым 1937 г. вучань сёмага класа з вёскi Анонiчы Крычаўскага раёна Ягор Калбееў паслаў у газету «Звязда» свой верш «Песня мужыка». Паглядзіце, што з гэтага выйшла.

Аўтар публікуе тэкст дакументаў з саратаўскага архіва ФСБ Расійскай Федэрацыі, датычных смерці Антона Луцкевіча.

Адной з малавядомых старонак гісторыі першых гадоў савецкай улады з'яўляецца існаванне канцэнтрацыйных працоўных лагераў для "перавыхавання" розных катэгорый насельніцтва. Адзін з такіх лагераў дзейнічаў у 1921-1922 гг. у Мінску.

Да сярэдзіны 1930-х гадоў бальшавікі, відаць, былі ўпэўнены калі не ў поўнай сваёй перамозе над рэлігіяй, то ў эфектыўнасці кантролю над ёй. Аднак рэчаіснасць сведчыла аб зваротным.

Даклад Ігара Мікалаевіча Кузняцова на навуковай канферэнцыі "Праблемы перыядызацыі гісторыі Беларусі" (Магілёў, 2001 г.), прысвечаны праблеме перыядызацыі гісторыі палітычных рэпрэсій у Беларусі.

Аўтабіяграфічныя аповесці «Зона маўчання» і «Такія сінія снягі» па праву можна лічыць беларускім аналагам «Архіпелага ГУЛАГ». У іх аўтар распавядае пра пакутныя дзесяцігоддзі сваёй маладосці і сталасці, пра трагічныя лёсы сяброў і знаёмых.

На нашых вуліцах і плошчах дагэтуль стаяць помнікі людзям, чые рукі ў крыві нашых бацькоў і дзядоў. Назвы вуліц і гарадоў носяць імёны арганізатараў і выканаўцаў злачынства супраць свайго народу. У Расіі ў 1990-х быў складзены спіс імёнаў, якія варта выключыць з тапонімаў.

“Споведзь” Ларысы Геніюш – шчыры аповед пра жыццё, пра тое, хто і калі спрычыніўся да пакут беларускага народа, як было ў савецкіх турмах і лагерах.

У кнізе аналізуюцца прычыны і ўмовы палітычных рэпрэсій ў дачыненні да беларускіх навукоўцаў у 1930-1940 гадах, прадстаўлена інфармацыя пра 143 супрацоўнікі Акадэміі навук Беларусі, якія пацярпелі ў перыяд сталінскіх рэпрэсій.

У 1997 годзе Аляксандар Лукашук апублікаваў кнігу "За кіпучай чэкісцкай работа. З жыцця катаў". Як і вынікае з падзагалоўку, кніга прысвечана не ахвярам рэпрэсій, а тым, хто арыштоўваў, дапытваў, выносіў прысуды і расстрэльваў.

Журналіст Аляксандар Лукашук (адзін з заснавальнікаў Мартыралогу Беларусі", у 1990-1995 член Камісіі Вярхоўнага Савета Рэспублікі Беларусь па правах ахвяраў палітычных рэпрэсій), сабраў 195 імёнаў супрацоўнікаў НКУС БССР на 1937 год. Няма сумневаў, што большасць з іх мае прамое дачыненне да рэпрэсій у Беларусі.

Кніга акадэміка Радзіма Гарэцкага “Браты Гарэцкія” — зборнік дакументаў, прысвечаны роду Гарэцкіх. Да гэтага моманту сабраныя тут дакументы нідзе не друкаваліся. Выданне гэтай кнігі прысвечана юбілею Максіма Гарэцкага.

Кніга "Месцы памяці ахвяраў камунізму ў Беларусі" пад рэдакцыяй Анны Камінскі была падрыхтаваная нямецкімі і беларускімі гісторыкамі для Фонда даследавання камуністычных дыктатур (Германія).

У зборніку праводзіцца аналіз рэпрэсіўнага заканадаўства БССР, працэсу рэабілітацыі ў БССР і Рэспубліцы Беларусь. Акрамя таго, у зборніку прадстаўлены дакументы міжнароднага заканадаўства пра злачынствы супраць чалавецтва.

Кніга апавядае пра жыццё, малавядомыя факты біяграфій, выпрабаванні, славу і нянавісць, здраду і шляхетнасць, якія перапляліся ў лёсах ахвяраў і катаў, трагічна паламаных рэпрэсіўнымі рэжымамі.

Вывучэнне на сучасным этапе такой актуальнай тэмы, як палітычныя рэпрэсіі ў Беларусі ў 1920-1950-я гг. немагчыма без аналізу ўсёй сукупнасці гістарычных крыніц па гэтай праблеме: заканадаўчых і следча-судовых дакументаў, мемуараў, літаратурных твораў, статыстычных крыніц, фота- і кінадакументаў.

«Дальстрой» — дзяржаўны трэст па дарожнаму і прамысловаму будаўніцтву ў раёне Верхняй Калымы. Праца ў экстрымальных паўночных умовах па засваенню тэрыторыі, здабычы золата, руды і вугля, а таксама развіццю інфраструктуры выконвалася вольнанаёмнымі працоўнымі, а пасля падначальвання НКУС СССР, у 1938 годзе, вязнямі розных папраўча-працоўных лагяроў.

Спусташальныя войны й бальшавіцкі тэрор падарвалі нацыянальныя сілы Беларусі. Значная частка актыўных палітычных дзеячоў, што бралі ўдзел ува Ўсебеларускім Кангрэсе й у стварэньні незалежнайНароднай Рэспублікі, змушаная была эміграваць.

Шырокамаштабнымі рэпрэсіямі супраць сялянства суправаджаўся працэс гвалтоўнай калектывізацыі. З 1929 па 1932 толькі праз раскулачванне было ліквідавана ад 48 да 64 тыс. гаспадарк (297,8 – 396,8 тыс. чалавек). Да 1932 года працэс масавага раскулачвання быў афіцыйна спынены, аднак рэпрэссіі супраць сялян не спыніліся.